Każdy z nas na pewno zdaje sobie sprawę jak wielki wpływ na wygląd oraz charakter zwierząt ma genetyka. Umaszczenie, kolor oczu, temperament, wszystkie te cechy są wynikiem genetyki, czyli cech otrzymanych po swoich rodzicach.
Co to jest genetyka?
Genetyka to nauka o dziedziczeniu i zmienności organizmów, które są zawarte w podstawowych jednostkach dziedziczności, czyli genach. Na pewno każdy z was słyszał o genach i dziedziczeniu różnych cech od swoich przodków. Również psy dziedziczą wiele cech po swoich rodzicach!
Podstawowe pojęcia genetyki
Gen – podstawowa jednostka dziedziczenia. Za jedną dziedziczoną cechę odpowiada wiele genów, dlatego wśród psów możemy spotkać rozmaite umaszczenie, temperament lub kolor oczu.
Allele – jedna z wersji genu. Zdarza się, że niektóre geny mają kilka różnych alleli, jednak zwierze nie może posiadać więcej, niż dwóch alleli jednego genu. Jeden allel pochodzi od matki, drugi od ojca.
Co psy dziedziczą po rodzicach?
Tak jak wspomniałem wcześniej psy, mogą dziedziczyć różne cechy takie jak kolor oczu, charakter, umaszczenie, choroby genetyczne. Wszystkie informacje o tych właśnie cechach są zapisane w genach, które są przenoszone z rodziców na potomka. Szczeniaki przyjmują cechy, które później rozwijają od rodziców wraz z genami.
Co to jest allel dominujący?
Pewnie zastanawiałeś się, co się dzieje, gdy pies posiada dwa różne allele dla pojedynczego genu. W takim przypadku możemy powiedzieć o allelu dominującym, czyli sytuacji, gdy jeden allel przeważa nad drugim. Allel, który podporządkowuje się allelowi dominującemu, nazywany jest recesywnym.
Allel recesywny przenosi uszkodzone białka, czyli informacji o schorzeniach, które może pojawić się u naszego psa. Skutkiem tego może być wyeliminowanie psa z hodowli, ponieważ posiada on właśnie allel recesywny. Aby dowiedzieć się, jakie pies posiada allele, należy wykonać odpowiednie testy na obecność genu recesywnego.
Genetyka w hodowli psów, sposoby dziedziczenia
Pies, który urodził się po skrzyżowaniu dwóch ras, nie zawsze otrzyma właściwe geny. Często zdarza się, że szczeniaki rodzą się z wrodzonymi chorobami lub wadami genetycznymi. Żeby określić jaka część potomstwa urodzi się z chorobą lub z wadami genetycznymi, można wykonać krzyżówkę genetyczną, które pozwoli nam określić jakie jest ryzyko urodzenia się chorego szczeniaka. Niestety tego typu rozwiązanie wiąże się z koniecznością uśpienia części słabszych osobników.
Metody hodowlane w genetyce
Inbreeding – krzyżowanie zwierząt spokrewnionych przez wspólnych przodków. Powoduję umocnienie się genów przodków oraz zmniejszenie różnic genetycznych.
Outcrossing – krzyżowanie zwierząt niespokrewnionych przez wspólnych przodków. Zwiększa różnorodność genów, przez co prawdopodobieństwo chorób lub niepoprawności genetycznej jest zmniejszone.
Linebreed – jest to metoda podobna do inbreedingu, polega ona na krzyżowanie zwierząt, które są spokrewnione w dalszej linii.
Krzyżowanie wypierające – metoda, w której do dalszej hodowli wykorzystuje się tylko te osobniki, które mają cechy pożądane przez hodowcę.
Jakie psy wybrać do krzyżowania?
Z rodowodu psa możemy dowiedzieć się o pożądanych oraz niepożądanych cechach, które pies może przenieść na swojego potomka. Bardzo ważne jest, aby przy doborze psów do krzyżowania dokładnie przeanalizować ryzyko wystąpienia chorób oraz wad genetycznych nowego miotu. Cechy dziedziczone są zarówno od samca, jak i samicy, dlatego tak ważne jest, aby zweryfikować rodowód obu psów, które będziemy krzyżować!
