Postrzeganie świata przez zwierzęta od zawsze interesowało człowieka. Jak psy widzą kolory? To jedno z wielu pytań, jakie zadaje sobie właściciel tego włochatego czworonoga. Czy nasz przyjaciel widzi je tak samo jak my, czy może tak, jak przedstawiają to filmy i gry, na czarno-biało? Zastanówmy się nad tym tematem głębiej.
Zmysły psów
Głównym zmysłem psów jest węch. Posługują się nim w każdym momencie swojego życia. Aparat węchu nie jest jednak jedynym dobrze rozwiniętą cechą — oczy naszych czworonożnych przyjaciół są bardzo złożone. Pozwalają im na dostrzeżenie i ocenienie odległości od danego obiektu, czyli widzenia stereoskopowego, oraz umożliwiają widzenie w ciemności. Czy jednak ta złożoność pozwala psu na widzenie kolorów? Odpowiedź brzmi: tak.
Naukowcy postanowili zbadać możliwości psiego wzroku
Przez wiele lat twierdzono, że psy widzą tylko w odcieniach czerni i bieli. Wynikało to z braku reakcji psa na kolory takie, jak czerwony czy zielony, które, ze względu na swoją jaskrawość, przyciągają nasz ludzki wzrok. Zainteresowani tym faktem naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara w Stanach Zjednoczonych podjęli się wyzwania i jako pierwsi przeprowadzili badanie wzroku u psów. Poddając testom przedstawicieli różnych i wilków, znaleźli odpowiedź na nurtujące nas pytanie.
Psy ”testowe” umieszczano w specjalistycznych komorach doświadczalnych. Znajdowały się w nich trzy ekrany, a poniżej każdego z nich stało naczynie. Gdy pies dotknął jednego z ekranów, do naczynia wpadał smakołyk. Kolory losowo pokazywały się na ekranach. W każdej z prób, jeden ekran miał inny odcień. Jeśli pies znalazł różniący się od innych ekran, dostawał nagrodę (przysmak). Dzięki testom okazało się, że nasi przyjaciele widzą kolory, jednak w nieco inny sposób niż my. Podczas gdy ludzkie oko potrafi rozróżnić sześć kolorów – fioletowy, niebieski, zielony, czerwony, pomarańczowy i żółty – pies widzi jedynie trzy z nich. Nasi włochaci towarzysze rozpoznają odcienie barwy żółci, szarości oraz niebieskiego.
Może to nam się kojarzyć z ludzką przypadłością, jaką jest ślepotą barw zwaną również daltonizmem. Przypadłość ta wynika z wrodzonej wady wzroku, która powoduje, że nie osoba na nią cierpiąca nie rozpoznaje koloru czerwonego i zielonego.
Dlaczego psy widzą inaczej?
Dlaczego tak się dzieje? To, jak widzimy, w głównej mierze zależy od budowy naszego wzrokowego. Zarówno w naszym, jak i psim oku, znajdują się receptory światłoczułe, czyli mikroskopijne receptory absorbujące światło w naszej siatkówce. Dzielą się one na dwa główne receptory – czopki i pręciki. Odpowiadają one kolejno za widzenie barw w dobrym świetle oraz za dostrzeganie kolorów w półmroku. Naukowcy odkryli, że pies ma dwa receptory w siatkówce oka, które odbierają kolor przez mózg.
To, w jaki sposób pies je widzi? Ciepłe kolory, takie jak żółty, pomarańczowy i czerwony, pies rozpoznaje jako odcienie brązu, beżu i żółci. Kolory chłodniejsze – niebieski, fioletowy – to dla niego tylko odcienie niebieskiego i błękitu.
Jak psy widzą kolory- kolejne badania
Ustalenia dotyczące tego, czy psy widzą kolory, podjął się również zespół rosyjskich naukowców. Wybierając grupę ośmiu psów, badacze pokazywali zwierzakom kartki o różnych odcieniach jednego z kolorów podstawowych. Miało to świadczyć o tym, że psy mogą rozpoznawać również jaskrawość barw. Używali wyłącznie żółtego i niebieskiego, czyli kolorów, które psy widzą najlepiej.
Do zapoznania psa z zadaniem, badacze położyli kartki z dwoma kolorami na stole – ciemnożółtym oraz jasnoniebieskim lub odwrotnie – a przed każdą z nich ustawili naczynie, w którym znajdował się smakołyk. Dany pies mógł zajrzeć tylko do jednego z naczyń. Gdy psy “testowe” nauczyły się zależności (np. tego, że w pobliżu ciemnożółtej kartki znajdą mięso) – naukowcy zamienili odcienie kartek. Teraz “badany” miał do wyboru kartkę jasnożółtą lub ciemnoniebieską. Jeśli pies próbował smakołyku z naczynia od niebieskiej kartki, jego postrzeganie polegało na jaskrawości koloru, nie samej barwie.
Wyniki badań
W wyniku badania ujawniono, że w prawie 70% przypadków, sześć z ośmiu psów rozpoznawało kolor, ale nie jego jaskrawość. Możemy wyciągnąć z tego prosty wniosek: dla psa nie ma znaczenia, jak jasny jest dany kolor. Dzięki powyższym wyjaśnieniom odrobinę łatwiej jest wyobrazić sobie, jak psy widzą kolory. Nie możemy jednak pozostać tylko przy badaniach wzroku. Choć mogłoby się tak wydawać, przeprowadzone badania nie są w pełni poprawne.
W funkcjonowaniu narządu wzroku, poza oczami, bierze również udział mózg, który przekształca bodźce zewnętrzne w obraz. Nie jesteśmy w stanie określić, co psy myślą podczas widzenia kolorów. Również z tego powodu, amerykańscy naukowcy napotkali pewne problemy podczas przeprowadzania eksperymentu. Jednym z nich było pokazanie futrzakom, w jaki sposób mają wykonać zadanie, by zostały nagrodzone. Musiały znaleźć różniący się kolor na ekranie – jednak nie można było im tego zakomunikować za pomocą słów. Test przeprowadzany był zatem metodą prób i błędów, do momentu, aż psy zrozumiały, za co dostają przysmak. Jeśli pies uzyskał 33% lub więcej poprawnych odpowiedzi, naukowcy założyli, że potrafi on zidentyfikować wyświetlane kolory. Kolor był wybierany losowo, więc pies nie miał możliwości dopasowania danego koloru do ekranu. Musiał je po prostu rozpoznawać.
Teza Willa J.
Skąd więc wzięła się teoria, że psy widzą jedynie w odcieniach czerni i bieli? Teza ta została po raz pierwszy postawiona w 1937 roku przez Willa Judy – pisarza i reportera znanego w Ameryce magazynu „Dog Week”. To on zadeklarował, że psy widzą tylko w odcieniach czerni i bieli oraz ogólne zarysy przedmiotów. Skoro już rozwiązaliśmy zagadkę, jak psy widzą kolory, zadajmy sobie pytanie – jak rozróżniają je w ciemnościach?
Psie oczy są o wiele bardziej wrażliwe na ruch czy zmianę otoczenia niż ludzkie. Potrafią one dostrzec ruch w ciemności nawet z bardzo dużej odległości. Ruch, a w szczególności jakiegoś przedmiotu lub zwierzęcia, wyzwala w nich naturalne instynkty łowieckie.
Co wpływa na to, że psy widzą lepiej niż my?
Nasi futrzaści przyjaciele mają prawdopodobnie wizję 20/75. Co to jednak oznacza? Osoby w okularach pewnie bardzo dobrze znają tablicę, z której podczas wizyty u okulisty odczytujemy litery. Chodzi oczywiście o tablicę Snellena. Ma ona jedenaście rzędów liter bądź cyfr o różnych wielkościach.
Według wizji 20/75 nasze psiaki z odległości 6 metrów widzą to, co normalna osoba widzi z odległości 22 metrów.
Z czego to wynika? Psy przez swoją powiększoną rogówkę, widzą na duże odległości o wiele lepiej niż my. Są dalekowidzami, czyli mogą zobaczyć ruch nawet z ośmiuset metrów, podczas gdy z bliska ich obraz jest zamazany. Duży wpływ ma również kąt widzenia czworonoga. Podczas gdy człowiek widzi na około 180-190 stopni, psia wizja zaczyna się już od 250 stopni.
Skąd jednak wzięły się te dane? Oczywiście z badań. Badacze z Centrum Badań Nestlé Purina wykonali testy na psiakach z wykorzystaniem narzędzia do automatycznego pomiaru ostrości wzroku. Przy użyciu autorefractora mogli porównać wyniki „wady wzroku” testowanych futrzaków pod różnymi kątami.
Nieco rozjaśniło to jak psy postrzegają świat. Zastanówmy się teraz nad tym, co najczęściej interesuje właścicieli czworonogów.
Czy psy mogą oglądać telewizję?
Technologia na przestrzeni lat rozwinęła się w niezwykły sposób. Aktualnie wszystko możemy wykonywać na ekranach. Czy jednak mogą z nich skorzystać nasi czworonożni przyjaciele? Odpowiedź brzmi: jak najbardziej.
Obraz telewizora jest wyświetlany 60 razy na sekundę, by zachować jego płynność. Psiaki odczytują migotanie ekranu o częstotliwości nawet 75 herców. Oglądanie ekranu może jednak ich nie interesować tak bardzo, jak nas. Gdy jednak na ekranie pojawią się zwierzęta, nasz psi przyjaciel może być bardziej zainteresowany!
Czy pies może potrzebować okularów?
Wyjaśniliśmy sobie, jak psy widzą kolory, w ciemności, a nawet za dnia. Analizując powyższe dane, można zastanowić się nad jeszcze jedną kwestią: czy nasz pupil może potrzebować okularów? Wydaje się to niepoważne? Okazuje się, że w Niemczech z powodzeniem stosowane są takie rozwiązania. – powstały tam firmy projektujące okulary dla psów. Nie służą one jednak do ozdoby – takie okulary może otrzymać tylko psiak ze stwierdzoną wadą wzroku.
Jak działają okulary w przypadku czworonogów? Okulary mogą zawężać wizję naszego zwierzaka, bądź chronić ją przed uszkodzeniami od światła. Modele dla psów przypominają swoim kształtem maski narciarskie czy do nurkowania, dzięki czemu zabezpieczają każdy kąt, w jakim widzi psiak. Dzięki elastycznej opasce czworonogi na pewno nie zgubią swojej nowej „biżuterii”.
Kiedy jednak zdecydować się na takie rozwiązanie? Na pewno wtedy, gdy pies pracuje w trudnych warunkach. Przykładem mogą być psy ratownicze, które podczas pracy na wodzie są narażone na silne odblaski światła. Również psy policyjne często są narażone na silny wiatr czy szkodliwe substancje, co skutkować może łzawieniem i zaczerwienieniem oczu. Warto jednak skonsultować się z weterynarzem, który pomoże nam określić, czy nasz pupil potrzebuje okularów.
Ostatnie pytanie, jakie może nam wpaść do głowy, nie jest wcale takie oczywiste.
Czy to, w jaki sposób psy postrzegają świat, jest zależne od rasy?
I tak i nie.
Jeśli chodzi o postrzeganie kolorów, rasa psa nie ma znaczenia. Zarówno rasowe psy, jak i mieszańce odbierają barwy w identyczny sposób. Często jest to warunkowane genetycznie. Przykładowo, charty są zupełnie dalekowzroczne, podczas gdy inne rasy widzą odrobinę lepiej z bliska. Każda rasa może mieć inaczej zbudowaną siatkówkę oka, co będzie wpływało na ich aparat wzroku.
Dowiedzieliśmy się dużo na temat tego, jak psy widzą świat. Wiedziałeś jednak, że możesz sprawdzić, jak Twój pupil postrzega otaczający go świat? Jeśli osoba o zupełnie zdrowym wzroku (nie chorująca na daltonizm), chciałaby przekonać się, jak widzi pies, wystarczy, że zrobi zdjęcie obiektu, na który patrzy w sepii. Ten efekt aparatu, bardzo dobrze przedstawia sposób, w jaki widzą nasze czworonogi. Stworzono również wiele aplikacji na telefon, dzięki którym możemy zobaczyć, jak psy widzą kolory czy świat. Jedną z nich jest aplikacja przeglądarkowa — micaToolbox V2 & QCPA zmieniająca kolory na wybranych przez użytkownika zdjęciach, na barwy widziane oczami czworonoga. Jeśli chcielibyśmy wypróbować tego na telefonie, powinniśmy wypróbować „Wzrok Psa Symulator”!
Dlaczego ta wiedza jest tak ważna?
Dla nas, jako dla właścicieli zwierząt, powinna być ona kluczowa. Możesz wykorzystać tę wiedzę, podczas zakupów dla pupila -kupując zabawkę dla psa, powinniśmy zwrócić uwagę na jej kolor. Jeśli planujesz zabawę z psem na zewnątrz, nie korzystaj z zabawek w czerwonym kolorze — zwierzak szybko zgubi ją, ponieważ jej kolor będzie niemożliwy do odróżnienia spośród trawy. Jeśli jednak będzie ona niebieska lub żółta, psiak na pewno jej nie przeoczy!
Również podczas treningów kolor naszego ubioru pozostaje nie bez znaczenia. Pies szybko straci zainteresowanie, jeśli będziemy ubrani na czerwono i zwyczajnie zacznie nas ignorować. Dobra będzie odzież niebieska lub czarna, która będzie kontrastowała z otoczeniem. Ale kwestia postrzegania kolorów nie jest jedyną, na którą należy zwrócić uwagę — nasze czworonogi są również niezwykle wyczulone na ruch. Ruch sprawia, że zwierzak będzie dużo bardziej zaangażowany w daną aktywność. Jeśli pies traci zainteresowanie zabawką, zwyczajnie zacznij nią poruszać.
Ciekawostki na temat psiego wzroku
Na koniec mamy dla Ciebie parę ciekawostek o psim wzroku:
- Oko psa jest wyposażone w błonę odblaskową. Skutkuje to odbijaniem się światła w ich oczach, co możemy zauważyć szczególnie przy zdjęciach z fleszem. To właśnie ta błona jest odpowiedzialna za widzenie w nocy.
- Niektóre rasy, takie jak rottweilery, owczarki niemieckie czy sznaucery są krótkowidzami. Mają one najbardziej zbliżony wzrok do ludzkiego
- Gałka oczna psa może różnić się kształtem, w zależności od rasy Najczęściej spotykanym jest okrągły kształt – tak jak w przypadku dalmatyńczyków czy przedstawicieli rasy border collie. Okazuje się, że mogą wystąpić również gałki skośne (jak u flatów) kuliste (które od razu kojarzą nam się z mopsami) migdałowate (spotykane u owczarków niemieckich) oraz trójkątne (u przedstawicieli ras afganów).
- Rasy o oczach osadzonych z przodu czaszki, mają postrzeganie stereoskopowe do 85 stopni.
- Psy przeglądając się w lustrze, pomimo swojej inteligencji, nie widzą siebie. Swoje odbicie postrzegają jako osobne stworzenie, być może towarzysza do zabawy.
- Psy posiadają trzy powieki. Trzecia powieka odpowiada za utrzymanie wilgotności i ochronę oczu.
- Choć psy posiadają kanaliki łzowe, nie płaczą one pod wpływem emocji. Łzy są używane jako nawilżacz i ochraniacz dla jego wzroku. Łzy chronią psie oko przed zanieczyszczeniami, pyłem i alergenami. Wspierają również bezbolesny i stały ruch powiek
- Nie tylko ludzie potrzebują kropli do oczu. Na rynku dostępne są specjalistyczne preparaty dla psów, służące do przemywania oczu. Zajrzyj tutaj, by zobaczyć produkty do higieny oczu i uszu Twojego psa.
- Wiele ras psów jest narażona na zaćmę, jaskrę czy ślepotę. Ślepota u psów objawia się zaczerwienieniem i zmętnieniem oka.
- W ”psim języku” mruganie oznacza przyjaźń. Kontakt wzrokowy zaś oznacza wyzwanie lub niebezpieczeństwo. Jeśli pies odwraca wzrok od właściciela, pokazuje swoje zaufanie i uległość.
